Ahmet Özcan, “Ama Eşkıyalık Çağı Kapandı!”: Modern Türkiye’de Son Kürt Eşkıyalık Çağı (1950-1970), Hamit Bozarslan (Sunuş), Tanıl Bora (der.), İstanbul: İletişim Yayınları, 2018. (İkinci Baskı: 2021)
Kitabı satın almak için burayı tıklayın.
Dağda eşkıya mı var, istediği kadar olsun. Eşkıya nedir ki… Ama bu! Bu korkutuyor beni. Toprak meselesi… Bir aklına düşerse köylünün, önüne geçilmez. … Bu oğlan eşeğin aklına karpuz kabuğu düşürdü.
YAŞAR KEMAL, İNCE MEMED
Eşkıya, Türkiye’de bu kitabın odaklandığı 1950-1970 döneminde son ve parlak yükselişini yaşayan, öncesinde hep gündemde olan, etkili, vurucu bir terim. Kürt Meselesi’nin bir alt konusu veya örtüsü olarak kodlanmış. Bir tarafta kriminalize eden, öte tarafta mitleştiren bir terim. Evrensel sosyal teoride de sosyal eşkıya-anti-sosyal haydut ikiliği çerçevesinde, çok tartışılan bir konu.
Ahmet Özcan, hem bu tartışmayı genişletiyor, hem de Türkiye ve Kürtler bağlamında vakalarla, hikâyelerle, imgelerle donatılmış sağlam bir analiz ortaya koyuyor. Modern ulus-devletin serpilme sürecinde “eşkıya”dan “suçlu vatandaş”a, “masum köylüler”den “dağlı canavarlar”a geçiş nasıl oldu? “Münferit vakalar” sayılan “Doğu” eşkıyalığı, neden toplu bir kriminalleştirme eşliğinde sistemli bir “eşkıya avı”nın konusuna dönüştü? En nihayet “Eşkıya”dan “Terörist”e nasıl geçildi?
Siyaset ve medya söylemi yanında, sinemaya ve edebiyata da bakıyor Özcan. Eşkıyalığa bakışta iki karşıt yaklaşımın romandaki güçlü temsillerini, Yaşar Kemal ve Kemal Tahir’i inceliyor.
Ayrıca dönemin üç popüler eşkıyası Koçero, Hekimo ve Hamido’nun sosyal portreleri, eşkıya olgusunun toplumsal bağlamına ve iktidarla ilişkilerine ışık tutuyor.
Mirgün Cabas ve Can Kozanoğlu ile yaptığımız Nereden Başlasam‘da yayımlanan söyleşi için burayı tıklayın. Söyleşiyi Spotify‘dan dinlemek için burayı tıklayın.
Murat Özyaşar ile yaptığımız K24‘te yayımlanan söyleşi için burayı tıklayın.
Anıl Mert Özsoy ile yaptığımız Gazete Duvar‘da yayımlanan söyleşi için burayı tıklayın.
Yağız Alp Tangün ile yaptığımız Birikim Dergisi‘nde yayımlanan söyleşi için burayı tıklayın.
Serhat Sarısözen ile yaptığımız Radyo Sputnik‘te (RS FM) yayınlanan söyleşi için burayı tıklayın.
Jinda Zekioğlu ile yaptığımız Artı Gerçek‘te yayımlanan söyleşi için burayı tıklayın.
Medyascope TV‘de Cengiz Özdemir ve Ozan Sağsöz ile “Kültür ve Tarih Sohbetleri”nde yaptığımız söyleşi için:
İbni Haldun Üniversitesi Medeniyetler İttifakı Enstitüsü’nde Önder Küçükural ile yaptığımız söyleşi için:
Kıymık Youtube kanalında Yalçın Çakmak ile yaptığımız söyleşi için:
Komşu Kapısı Maçka Dayanışma Derneği‘nde yaptığımız söyleşi için:
Uluslararası Politika Akademisi‘nde Ozan Örmeci ile yaptığımız söyleşi için:
Nec Spe Nec Metu 