Ahmet Özcan, “Nihilizm, güç ve ahlak: Peyami Safa’nın siyasal-ahlaki düşüncesinde Friedrich Nietzsche’nin gölgesi”, Toplum ve Bilim, Sayı 163, Mart 2023, s. 185-209.
Peyami Safa’nın yaşamı boyunca Friedrich Nietzsche’nin felsefesini yorumlamalarının bir soykütüğünü çıkaran bu çalışma, Nietzsche’nin düşüncelerinin Safa’nın siyasal-ahlâki düşüncesi üzerindeki etkisini vurgulamaktadır. İkinci Dünya Savaşı sırasında Nietzsche’nin efendi ve köle ahlâkları arasındaki ayrımını milliyetçi bir güç söylemi geliştirmek üzere kullandığı kısa bir dönem dışında Safa, “anarşik bir ferdiyetçilik” ve “nihilist bir ahlâksızlık” yaymakla suçladığı Nietzsche’nin felsefesine hararetle muhalefet etmişti. Nietzsche’nin nihilist bir çağın gelişine yönelik öngörüsüne meydan okuyarak cemiyetçi ve manevi değerlerin yeniden canlanacağını iddia etmişti.
Aynı zamanda Nietzsche’nin perspektifçiliğinden ve istenççiliğinden Türkiye’nin Batılılaşmasının muhafazakâr bir eleştirisini geliştirmek üzere faydalanmıştı. Nietzsche’nin düşüncelerini liberal ve Marksist beynelmilelcilik tasarılarına karşı çıkmak ve Türkiye’ye özgü bir modernleşme süreci tahayyül etmek için kullanmıştı. Bu çalışma, Nietzsche’nin ahlâki idealleri yapıbozuma uğratma yöntemini takip ederek Safa’yı “ruh ve beden” ikiliği üzerinden “Doğu ve Batı” karşıtlığını yeniden oluşturmuş “siyasal bir ahlâkçı” olarak tanımlamakta, Safa’nın “karşıt değerler” arasında bir sentez oluşturma arayışının ahlâk ve medeniyet hakkında bütüncül bir kavrayışa sahip olmamasından ötürü başarısız olmaya mahkûm olduğu iddia edilmektedir.
Dergiyi satın almak için burayı tıklayın.
Nec Spe Nec Metu 